Stressfactoren

In mijn praktijk is het dikwijls onderwerp van gesprek: stressgevoelens.
Het is een mooie stap als stressgevoelens waargenomen en ervaren worden.
Om het daarna ook nog bespreekbaar te maken is moed voor nodig.
Zeker als iemand een leidinggevende functie heeft, is meestal de pijn van de stress lang te verkiezen boven de pijn van het (vermeende) gezichtsverlies, die zou op treden als hij/zij zou erkennen dat het allemaal wat teveel wordt of dat hij/zij het niet meer snapt.

Maar voor het herkennen en erkennen dat ‘het’ speelt, is een eerste stap nodig.
Een stap van ervaren en waarnemen.
Dat is een zuiver lichamelijke aangelegenheid.
Voor velen een ingewikkelde stap.
Dat komt omdat wij als mensen tijdens onze groei worden geconditioneerd.
We worden gevormd door onze omgeving waarin we opgroeien, waardoor er bepaalde overtuigingen in ons zijn die ons gedrag beïnvloeden.
Van veel overtuigingen zijn we ons bewust. We noemen ze ‘onze waarden en normen’. Maar van vele zijn we ons niet bewust of houden we voor ons zelf, zoals: ‘ik wil niet arrogant over komen’, ‘ik wil sterk zijn’, ‘ik wil geen domme uitspraken doen’, ‘ik moet standhouden tussen de vrouwen/mannen’ etc.

Als we worden geraakt in onze overtuiging zal er zich een signaal aandienen (emotie/gevoel) in het lichaam. Als het luisteren naar zo’n signaal op welke manier dan ook wat pijnlijk kan worden, dan kan er een soort mechanisme ontstaan waardoor het signaal genegeerd wordt, zelfs ontkend wordt en bijna niet meer gevoeld wordt. Dit kan onbewust in werking gezet worden, als een soort bescherming.
Door dit mechanisme kan het ‘contact met jezelf’ heel ingewikkeld worden.

Ik kan niet ontkennen dat ik, in mijn begeleiding van veel leidinggevenden, steeds meer het gevoel krijg dat er bijna een collectief misverstand (gedeelde overtuiging) is gaan ontstaan over hoeveel stress een mens aankan en dat het een onderwerp is waar geen aandacht aan geschonken moet worden.
Of is er een misverstand ontstaan wat onder een ‘stressfactor’ wordt verstaan?
denker
Wat mij nog meer verontrust is het gemak waarmee aangenomen wordt dat mensen dat maar moeten kunnen hanteren: we zijn immers verstandelijke wezens?
Op bepaalde hoogte is dat ook zo.
Alleen: mensen zijn in de eerste instantie emotionele wezens.
En, zoals ik al zei, dat is een zuiver lichamelijke aangelegenheid. Mensen kunnen echt lichamelijk ziek worden van een stapeling van stressfactoren.

Over het algemeen wordt stress ervaren als je uit je comfortzone stapt. Of dat door een fijne gebeurtenis komt of door een verdrietige.
In 1967 hebben twee wetenschappers, Holmes en Rahe, een onderzoek gedaan naar allerlei gebeurtenissen en de hoeveelheid stress die deze veroorzaken.
Hiervoor hebben zij een lijst opgesteld van 43 levensgebeurtenissen met een schaalverdeling van 1-100.
Het opvallende aan deze lijst dat het ook gebeurtenissen benoemd die niet zonder meer als negatief en vervelend worden ervaren, zoals ander werk, trouwen of een kind krijgen.

Het onderzoek is gedaan onder een groep ‘gewone’ vrijwilligers en een groep mensen die zich bij de eerste hulppost hadden gemeld.
Het was een bizarre uitkomst: de mensen op de eerste hulppost hadden veel meer gebeurtenissen beleefd voor hun aandoening aan dan de groep vrijwilligers.
De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat een hoge score (minimaal 300 punten in twee jaar tijd) vaak samenhangt met ziekte, psychologische problemen, verkeersongelukken en zelfs sportongevallen.

Natuurlijk is er veel over het onderzoek te zeggen en dat is ook zeker gedaan.
Toch blijft de conclusie in de essentie waar.
De lijst van gebeurtenissen is door de jaren heen aangevuld tot een aantal van 120.

Ik zou ervoor willen pleiten dat de naïeve gedachte dat mensen veel aan kunnen omdat alles verstandelijk te beredeneren is, op een wat bescheidener niveau wordt gebracht.
Wat mij betreft komt er meer ruimte voor erkenning van stressfactoren die er zijn en grotere bespreekbaarheid over welke er kunnen worden vermeden of verminderd.
Een belangrijk thema om het plezier in/op het werk te vergroten.
Niet in de laatste plaats voor leidinggevenden zelf.

Social Readjustment Rating Scale (SRRS)
Zeer verkorte versie uit: http://retro.nrc.nl

Dood van een partner 100
Echtscheiding 73
Scheiding van tafel en bed 65
Gevangenisstraf 63
Dood van naaste familie 63
Persoonlijke verwonding of ziekte 53
Huwelijk 50
Ontslag 47
Huwelijksverzoening 45
Verandering in gezondheid familielid 44
Pensioen 45
Zwangerschap 40
Seksuele problemen 39
Gezinsuitbreiding 39
Grote aanpassing op het werk 39
Verandering in financiële situatie 38
Dood van een goede vriend 37
Verandering van werk 36
Ruzies met huwelijkspartner 35

Volg mij op Facebook
Volg mij op LinkedIn